عوامل ایجاد پوسیدگی در دندان

عوامل پوسیدگی دندان : دندان ها ، یکی از مهمترین اعضای بدن برای گوارش غذا می باشند . همانطور که میدانیم اگر غذا به درستی جویده نشود ، دستگاه گوارش ما برای هضم غذا دچار مشکل خواهد بود .
منابع غذایی بسیاری وجود دارند که در پوسیدگی دندان ها موثرند و به تخریب دندان‌ ها کمک می‌کنند . موادی مثل : مواد غذایی شیرین ، چای ، قهوه و خوراکی‌های رنگی نظیر پفک، بستنی و استعمال دخانیات و …

برای اینکه در دندان پوسیدگی ایجاد شود ، باید مواد قندی دردسترس میکروبها قرارگیرد تا اسید (عامل مخرب ساختمان معدنی دندانها) ایجاد گردد . در واقع پوسیدگی دندان به معنای  تخریب بافتهای سخت دندان می باشد .
باید به این نکته مهم توجه داشت که پوسیدگی می تواند از یک دندان به سایر دندانها سرایت کند و باعث پوسیگی سایر دندانها شود .

چه کسانی در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان هستند؟

همه افرادی که دندان دارند در معرض ابتلا به حفره و پوسیدگی دندان هستند . اما به دلیل برخی عوامل پوسیدگی دندان احتمال وقوع این خطر بیشتر می شود:

1. پوسیدگی دندان اغلب در دندانهای عقب (مولر) رخ می دهد. این دندان ها دارای حفره ها و شکاف های زیادی هستند که ذرات غذا در آنها تجمع می یابد . در نتیجه ، تمیز نگه داشتن آنها دشوارتر از دندانهای جلویی است .
2. برخی غذاها و نوشیدنی ها که به مدت طولانی روی سطح دندان شما می مانند، مانند شیر ، بستنی ، عسل ، شکر ، نوشابه ، میوه های خشک ، کیک ، کلوچه ، آب نبات سفت ، نعناع ، غلات خشک و چیپس و بیشتر از غذاهایی که باعث ایجاد حفره می شوند باعث خراب شدن دندان از ریشه می شوند .
3. مصرف میان وعده یا نوشیدنی به طور مکرر نیز می تواند علت خراب شدن دندان از ریشه باشد . وقتی در طول روز میان وعده های زیادی مصرف می کنید یا از نوشیدنی های شیرین خوشتان می آید ، بهتر است بدانید که به باکتری های دهان خود انرژی بیشتری برای ترشح اسیدهایی می دهید که به سطح دندان های شما حمله کرده و آنها را دچار فرسایش کنند. مصرف نوشابه یا سایر نوشیدنی های اسیدی در طول روز به ترشح مداوم اسید روی دندان ها کمک می کند .
4. تغذیه نوزاد هنگام خواب نیز می تواند موجب پوسیدگی دندان شود زیرا وقتی به کودکان بطری های پر از شیر ، شیر خشک ، آب میوه یا سایر مایعات حاوی قند داده می شود ، این نوشیدنی ها ساعت ها بر روی دندان های کودک باقی می مانند و منبع تغذیه باکتری های خورنده را فراهم می کنند .
5. اگر بلافاصله بعد از خوردن و آشامیدن ، دندان های خود را مسواک نزنید ، پلاک به سرعت روی سطح دندان تجمع می یابد و اولین مرحله ایجاد حفره ها شروع می شود .
6. جوانی یا کهولت سن نیز در پوسیدگی دندان موثر است ، طبق تحقیقات پوسیدگی دندان در کودکان خردسال و نوجوانان رایج تر ازافراد میانسال است . افراد مسن بیشتر در معرض خطر عفونت دندان و لثه قرار دارند . با گذشت زمان، ممکن است دندان ها دچار فرسایش شوند و لثه ها عقب نشینی کنند و در نتیجه دندان ها مستعد پوسیدگی از ناحیه ریشه شوند . افراد مسن نیز ممکن است داروهای زیادی مصرف کنند که جریان بزاق را کاهش داده و خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد .

 

نقاط شایع در پوسیدگی دندان ها

تمامی سطوح دندانها بصورت یکسان دچار پوسیدگی نمی شوند . بلکه بعضی از سطوح دندانها به علت وضعیت خاصی که دارند بیشتر دچار پوسیدگی می‌شوند . این سطوح عبارتند از :

شیارهای سطح جونده : 

سطح جونده دندانهای آسیا شیارهای باریک و عمیقی دارد که محیط مناسبی برای زندگی و رشد میکروبها را فراهم کرده و دندان از این محل دچار پوسیدگی می‌گردد . این امر بخصوص در دندانهای آسیا بیشتر رخ می‌دهد و باعث پوسیدگی زودرس در آنها می‌شود . 

سطوح بین دندانی :

این ناحیه نیز به دلیل اینکه از طریق مسواک زدن قابل پاکسازی کامل و تمیز شدن نمی باشد ، مستعد پوسیدگی و بیماریهای لثه بشمار می‌آید .

ناحیه اتصال دندان و لثه  (طوق دندان) :

تجمع میکروبها معمولاً در این ناحیه باعث بیماری لثه نیز می‌شود .

نشانه‌های پوسیدگی دندان

وقتی دندانی دچار پوسیدگی می‌شود ، ممکن است یک یا چند مورد از علامتهای زیر را داشته باشد :

• تغییر رنگ مینای دندان : در محل پوسیدگی ، مینای دندان قهوه‌ای یا سیاه رنگ می‌شود .
• سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی : گاهی میزان این تخریب کم است و فقط با معاینه دقیق مشخص می‌شود و گاهی مقدار زیادی از دندان از بین می‌رود . به طوری که شخص فکر می‌کند دندان او دچار شکستگی شده است .
• حساس بودن یا درد گرفتن دندان در هنگام خوردن غذاهای سرد و گرم و ترش یا شیرین .
• حساس یودن و یا درد گرفتن دندان وقتی که دندانها را روی هم فشار می‌دهیم .
• بوی بد دهان می‌تواند به علل مختلف ایجاد شود که یکی از علتهای آن پوسیدگی دندانها است .

پوسیدگی دندان چرا و چگونه ایجاد می‌شود؟

برای پیشگیری از ایجاد هر بیماری باید علتهایی که موجب بروز آن بیماری میشوند را بشناسیم . در مورد پوسیدگی دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندانها نیز لازم است ابتدا با عوامل ایجاد کننده آن آشنا شویم .

بسیاری از افرادی که برای درمانهای دندانپزشکی مراجعه می کنند ، در پاسخ به اینکه چرا دندانهایشان خراب شده است به مسئله ارث و جنس دندان اشاره می کنند . روشن است که خوبی جنس دندان در دوام آن مؤثر است . با این حال عوامل دیگری هم دخالت دارند .

علل مختلفی برای ایجاد پوسیدگی مطرح شده است اما بطور کلی چهار عامل اصلی میکروبها ، مواد قندی ، مقاومت شخص و دندان و زمان در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند . این چهار عامل ، همواره ایجاد پوسیدگی می‌کنند و اگر هر کدام نباشد ، دندان پوسیده نمی‌شود .

بدون میکروب ، پوسیدگی در دندان اتفاق نمی‌افتد . اگر میکروبها حضور داشته باشند و مواد قندی نباشد ، شدت وقوع پوسیدگی به این اندازه نخواهد بود .

وجود میکروبها و مواد قندی نیز در اشخاصی که مقاومت طبیعی نسبت به بیماری دارند نمی تواند پوسیدگی ایجاد کند و بالاخره میکروبها و مواد قندی و کمبود مقاومت شخص و دندان نیز در یک لحظه و یک روز سبب خرابی دندان نمی‌شود ، بلکه مدت زمانی لازم است تا اینها بتوانند سطح سخت دندان را خراب کنند .

آثار مخرب پلاک میکروبی دهان

• وقتی پلاک روی دندان تشکیل می‌گردد ، رنگ طبیعی و شفاف دندان عوض می‌شود
• پلاک سبب پوسیدگی دندان می‌شود
• باعث بیماری لثه و سایر بافتهای نگهدارنده دندان می‌شود
•  تبدیل به جرم سخت اطراف دندان می‌گردد

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم

شما ممکن است از تشکیل حفره در دندان خود اگاه نباشید ، به همین دلیل مهم است حتی زمانیکه فکر می‌کنید دهانتان خوب است به طور منظم معاینات دندان پزشکی داشته باشید و دندان خود را تمیز کنید . با این وجود اگر شما دندان درد را تجربه کردید در اسرع وقت به بهترین دندانپزشک مراجعه نمایید .